Fundanur Öztürk | Ankara

Esenlik Bakanı Fahrettin Eş, yeni yayımlanacak bire bir düzenleme ile araştırma görevlisi hekimlerin ayda sunma fazla 8 kez tutacağını söyledi. 12 Ağustos’ta formel gazetede yayımlanan Sağlık Bakanlığı Katma Ifa Yönetmeliği’ne göre ise Keyif Bakanlığı’na kapalı hastanelerde etkin asistan hekimler 7 bin 500 TL ekleme ifa alacak.

Esenlik Bakanı Fahrettin Eş, asistan hekimlere ayda arz aşkın 8 el verilmesine alım satım yıpranmamış yönetmeliğin haftaya yayımlanacağını bildirdi.

AKP 21. Yapı Sene Dönümü Programı’nda mütekellim Kayırıcı, “Sistemin yükünü çeken araştırma görevlisi arkadaşlarımız. Kullanılmamış dönemde asistan arkadaşlarımıza zait ayrımcılık yaptık ve yapmaya bitmeme ediyoruz. 8 nöbetten aşkın mümteni. 8 nöbete indirdik, haftaya talimatname yayınlanıyor” dedi.

Bakanlığın katma ödeme yönetmeliği, YÖK’e sınırlı tıp fakültelerinde çalışan asistan ve uzmanları talimatname kapsamı dışında bırakıyor.

Üniversite hastanelerinde müteharrik araştırma görevlisi ve ehlihibre hekimler, eğitim bilimi ve araştırı hastanelerindeki meslektaşları gibi maaş 7.500 TL eklenmiş ifa hakkından faydalanamayacak.

Yönetmelik bu haliyle afiyet çığır örgütleri eliyle eleştirilirken, bakanlığın kamu asistan ve ehlivukuf hekimleri kapsayacak aynı güncelleme yapması murat ediliyor.

Ankara Üniversitesi Tababet Fakültesi talim üyeleri geçkin yayımladıkları benzeri imza metniyle, yönetmeliğin hekimler beyninde dirimlik eşitsizliği yarattığını söylüyor:

“Hekimlere gine, geçinebilecekleri benzeri ücreti vermek üzere sonsuz/bıkılmayan tıpkı mücahede temposu dayatılmakta, de branşlar arasındaki dengeler ve YÖK’e bağlı tababet fakültelerinde fariza yapanlar gene gözetilmemektedir.

“YÖK’e sınırlı bizim kabilinden tababet fakültelerinde çalışmakta olan talim üyelerinin birlikte, asistanlarımızın ve uzmanlarımızın nefer haklarını, Esenlik Bakanlığına mecbur hastanelerde ve bu hastanelerle afiliye olan kullanılmamış kurulmuş tıp fakültelerinde çalışanların özlük haklarından örtüsüz ölçüde geriye düşürmüş, eşitsizliklere nöbet açmıştır.”

“Sağlıkta işlemler bol gitmemektedir” diyen tedris üyeleri, hekimliğin Türkiye’birlikte bundan sonra tercih edilen ayrımsız meslek olmadığını, mezunların yurtdışına gitmeye çalıştığını YKS 2022 önce yerleştirmelerinde tababet fakültesi kontenjanlarının 600’den dahası boş kaldığını kaydediyor.

Mavera yandan Icra Vekili Koca’nın “araştırma görevlisi hekimlere ayda yer çok 8 öğün” açıklaması sağlıkçılar ortada olumlu karşılanmış olsa da yapılabilirlik konusundaki istifham işaretlerini dahi getiriyor.

Mevcut yönetmelik elhak “bir hekimin 3 günden henüz güdük aralıklarla nöbet tutamayacağını”, yani ayda 10 nöbetin üstüne çıkılamayacağını söylüyor fakat dokuz canlı çok hastanenin personel yetersizliği gibi gerekçeler sunarak bu kuralı ihlal ettiği biliniyor.

Konuştuğumuz asistan hekimler, ayda 8 öğün uygulamasının uygulamada uygulanabilir olacağından çekinti ediyor.

BBC Türki’ye konuşan ayrımsız araştırma görevlisi doktor, İstanbul’dahi geçinebilmek amacıyla hususi hastanelerde kayıt dışı namına yol tuttuğunu ve bir nice araştırma görevlisi hekim arkadaşının dahi eş yolu izlediğini söylüyor.

‘Araştırma Görevlisi hekimler geçinebilmek amacıyla ayrıksı hastanelerde araç dışı posta tutuyor’

Türk Tabipleri Birliği Araştırma Görevlisi ve Canlı Bilirkişi Hekimler Kolu üyesi Dr. Fatma Naime Kırlı, “Biliyoruz ki birçok fakültede, zifos hazırdaki 10 misil kuralını çiğneyip 15 el tutturula arkadaşlarımız var” diyor:

“Ve bu doktor yetersizliğine dayandırılarak yapılıyor. Bu koşullar aynıyken, arkadaşlarımızın 8 nöbetle kalacağına saymak haddinden fazla ağır sıklet. Bununla ilgili haddinden fazla daha etraflıca bire bir düzenlemeye gerekseme var.”

Devletin ayda en çok 7 öğün ücreti ödediğini söyleyen Kırlı, 10 ve eğin nöbet markajcı asistan hekimlerin yer fazla 7 el ücreti alabildiğini aktarıyor:

“Bire Bir asistan hekimin bundan sonra ayda elden 8 nöbet tutabilecek olması gelirinde tıpkı kaybolma yaratmayacak çünkü normalde bile en çok 7 nöbetinin ücretini alabiliyordu.”

Asistan hekimler ise asıl problemin “geçim sıkıntısı” olduğunu söylüyor.

İstanbul’dahi aynı darülfünun hastanesinde araştırma görevlisi doktorculuk yaparken bir zamanda bire bir hususi hastanede kayıt dışı yerine şeb nöbetlerine gittiğini söyleyen Okan, geçinebilmek amacıyla bunu yapması gerektiğini söylüyor.

Kendi hastanesinde yapabileceği maksimal kat sayısı ve alacağı yol ücretine eklenmiş yerine, bunu fayrap etmek zorunda olduğunu anlatıyor.

İzmir’da ayrımsız darülfünun hastanesinde araştırma görevlisi doktor olan Merve üstelik bu sistemin asistan hekimler beyninde “oldukça hoşgörülü” olduğunu söylüyor.

Merve, öz branşının hususi hastanelerde posta tutarık katma gelir elde etmeye amelî olmadığını söylüyor:

“Bazı branşlarda bu haddinden fazla degaje, bir nice asistan doktor özel hastanelerde taşıt dışı el tutarga eklenmiş dirimlik elde ediyor. Hususi hastanelerde kalın gerekseme mahsus bölümlerdeki asistan hekimler bunu yapabiliyor.

“Yabancı uyruklu asistanlar bile bunu haddinden fazla yoğun yarmak durumunda kalıyor çünkü onların maaşları çok bağan, bizimkileri az daha yarısı… Bunun çokça ferah olduğunu hastaneler de biliyor, bütün biliyor amma kanuni değil.”

Merve, araştırma görevlisi hekimliğinin sonlarına yaklaştığı amacıyla tıpkısı ayda tuttuğu öğün sayısının 6’ya düştüğünü ama tafsilatlı süre boyunca, dolaşma aşırı 36 saatlik mesailer şeklinde misil epilepsi harıldamak zorunda kaldığını anlatıyor.

“Normalde dönüş çılgın misil tutmak esasta haram ama uygulamada böyle olmuyor” diyen Merve, araştırma görevlisi hekimlerin ayda yer çok 8 defa tutacağına inanmıyor:

“Bilfarz resmi kendisine ayda 15 el tutulamaz amma gâh bölümlerde çalışan asistan hekimler bibi ayda 15 kere tutuyor.

“Hekimlerin öğün sonrasında yetkilendirilmiş olması gerekirken, Ege Üniversitesi’ndeki çoğu bölümde öğün devrisi müsaade uygulaması hala yok. Dolayısıyla 36 saat emek sistemi bitmeme ediyor.”

Araştırma Görevlisi hekimlerin bu mukavim düzentileme şartlarına “arızi tıpkısı periyot” gözüyle bakarak bükünmek zorunda kaldığını belirten Merve, araştırma görevlisi hekimlikte mobbingin çokça gen olduğunu düşünüyor:

“Bir sarıklı ayda 15 tutulacak dediyse bitmiştir, buna karşı çıkamayız. Huysuz halde o hocadan alacağımız terbiye etkilenebilir. Bu dahi asistanların zat hakları amacıyla savaş edebilmelerinin uğrunda bariyer oluşturuyor.”

24 saat nöbetin peşi sıra aynı de devrisi periyot poliklinikte yanlarında uzman hekim olmadan rahatsız bakabildiklerini söyleyen Merve, asistan hekimlik üzerine henüz kapsamlı iyileştirmeler yapılması gerektiğini düşünüyor:

“Bu uzanım ertesi günkü performansınızı bile etkiliyor, ihtimal ameliyata giriyorsunuz o şekilde. Şayet kere dağ geçtiyse, ertesi dönme berenarı zor geçiyor. Nöbetten eve, evden nöbete gibi bir kısır döngü oluyor hayatında.”

Üniversite hastaneleri mülhak ödemenin dışında tutuldu

Türkiye’de hekimlerin maaşı şifahane döner sermayesinden alınan pay ile tıpkı birçok kalemden oluştuğu için, ne sayrılarevi/hangi branş ya dahi ayda kaç sefer tuttuğunu bilmeksizin tıpkısı hekimin maaşını söyleyebilmek berenarı korkulu.

Ancak kullanılmamış yayımlanan ek ödeme yönetmeliğinin YÖK’e tutkun darülfünun hastanelerinde çalışan asistan hekimleri dışarıda bıraktığı kesin.

TTB’den Dr. Fatma Naime Kırlı, bu durumun az çok adaletsiz olduğunu çünkü asistan hekimlerin hem üniversitelerde hem üstelik kamu hastanelerinde benzer amal yaptıklarını söylüyor:

“Şu anda eğitim araştırma hastanesindeki arkadaşlarımıza bu mülhak ödemeler yattı ama darülfünun hastanesindeki arkadaşlarımıza tek ıslah yansımamış oldu.

“Bunun henüz gösterişli yerinde olan arkadaşlarımız ise gerçekte özel kazanç üniversitelerinde olup eğitim bilimi düz araştırma görevlisi arkadaşlarımız. Onlarla ilgili tek rüya ışığı da belirmemiş oldu. Bilakis benzeri yıldır sunulan mücadeleyle kazanılan iyileştirmelerin hiçbirinden faydalanamadılar.

“Günümüzde devletin açıkladığı enflasyon oranlarının dahi haddinden fazla altında küsurat aynı ıslah bu. Özgür araştırma şirketlerinin açıkladığı pahalılık oranları çok elan efdal. O oranlara göre yoksullaşmamız çokça derin bire bir şekilde devam ediyor.”

İzmir’birlikte aynı darülfünun hastanesinde çalıştığı amacıyla 7.500 TL’lik eklenmiş ödeme hakkından faydalanamadığını söyleyen Merve, yer hafif tabirle tayf kırıklığına uğradığını söylüyor:

“Araştırma Görevlisi hekimlerin iş şartları çok okkalı. Hem bile Türkiye’da buna benzeri birlikte maddi kaygılar ekleniyor. Mücahede motivasyonunu henüz üstelik düşürüyor.

“Birçok ay geçinmekte ağırlık yaşıyorum. Maaşımız bölümden bölüme, tutulan misil sayısına ve hesabına bakarak değişiyor. Örneğin yavaş hizmet nöbetinde henüz erdemli, servis nöbetinde elan düşük ücret alınıyor.

“Benim çalıştığım bölümde biz iki dirilik el tutuyoruz. İki güç da aynı işi yapıyor amma hemen tıpkısı can yavaş bakım girilebiliyor, herkes ona izin veriyor. İki kişiden biri normal servis ücreti alırken, başkası vahim hizmet ücreti alıyor ve ikisinin beyninde az daha 4 bin TL oynuyor.”

BBC Türkçe’ye konuşan hekimler, araştırma görevlisi hekimliğin esasen yönetmelikteki tanımı itibariyle tıpkı “yetişek süreci” olması gerekirken, bundan sonra “hizmet ita” şeklinde gerçekleştiğini belirtiyor.

Hastanelerdeki hareket yükünün fazlalığı sebebiyle sağlık hizmetinde eleştiri tıpkı role ehil olduklarını belirten asistan hekimler, bu durumun eğitimlerini aksatan ayrımsız yönü olduğunu değerlendiriyor.

Poliklinikler karışma tek bölümde araştırma görevlisi hekimlerin bir tane başına hasta göremeyeceğini ve yalnız eğitimlerinin bire bir parçası namına hocayla alay malay bakabileceklerini söyleyen hekimler, bir nice hastanede bu işi ağız ağıza kendilerinin yaptığını söylüyor.