Çankırı Karatekin Üniversitesi (ÇAKÜ) eliyle başlatılan gece kuşu halkalama çalışmaları ile Türkiye’deki yarasaların göç güzergahı, iklim değişikliğinin yarasalar üzerindeki etkisi, tagaddi, tenasül, dirim döngülerinin takibi üzere veriler elde edilecek.
ÇAKÜ Eldivan Afiyet Hizmetleri Çığır Yüksekokulu Mekân Sağlığı Programı öncülüğünde, ÇAKÜ Çandır Hayatı Uygulama ve Araştırı Merkezi (YABAM) koordinasyonunda yarasalar karşı henüz çok bilgelik edinebilmek üzere halkalama çalışması başlatıldı.
Çalışmaya, son teşrin ayında Köyceğiz Dalyan Hususi Belde Koruma Bölgesi’ndeki Anadolu Sığla Ormanları’nda yaşam alanı oluşturan bazı yarasaların halkalanmasıyla başlandı.
ÇAKÜ Yaban Hayatı Uygulama ve Araştırı Merkezi Müdürü Doç. Dr. Tarkan Yorulmaz, AA muhabirine, yarasaların, kutuplar aut dünyanın seçme durumunda yayılan enva olmasına karşın haklarında çok az özdek aşina canlılar olduğunu söyledi.
Yarasaların Türkiye’da memeli faunası zarfında en canlı ikinci grubu oluşturduğunu tamlayan Yorulmaz, “Geçmişte yapılan çalışmalarda artık hangi bölgede tünedikleri, hangi garip çeşitliliğine ehil oldukları gibi dizgesel araştırmalara odaklanılmıştı. Son dönemde ÇAKÜ merkezli çalışmalarla yarasaların ekolojik rolleri üzerine odaklanmaya çalışıyoruz. Bizler ÇAKÜ Karışık Hayatı Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin tedrisat üyeleri ve araştırmacıları adına yarasaların Türkiye’deki ekolojik rollerini, ekolojik davranışlarını ortaya koyacak yordam icraat yapıyoruz.” dedi.
Yarasa halkalaması Türkiye’de ilk kez ÇAKÜ öncülüğünde yürütülüyor
Yarasalarla ilgilendiren birçok araştırı yaptıklarını dile getiren Yorulmaz, şöyle bitmeme etti:
“Yarasaların halkalanması başlığı, Türkiye’üstelik ilk kez esasen ÇAKÜ öncülüğünde ölçülü açık kapsamlı ayrımsız say. Burada tığ yarasaların millî anlamda göç hareketliliğini anlamaya çalışıyoruz. Karşı çokça bir iki husus bildiğimiz yarasaların göçleriyle ilişkin ulusal ayrımsız ağ oluşturmaya çalışıyoruz aslında. Bu halkalamalarda elde edeceğimiz gabi bildirimlerle tığ yarasaların hangi ekolojik ve eko-coğrafik bölgeleri hangi dönemlerde tercih ettiğini, bunun altında yatan nedenlerini, iklimsel mi kumanya kaynaklı mı olduğu kabil yanıtları ortaya koyarak ihtimal serencam dönemde çıktı konuşulan abuhava değişikliğinin yarasaların hareketliliği üzerindeki etkisini detaylı vadede anlamamızı sağlayacak veriler elde etmiş olacağız. Bu halkalar üzerinde Çankırı Karatekin Üniversitesinin kısaltması ÇAKÜ ve TR kodu ile beraber bir numara serisi olacak. Bu halkalar ilerleyen dönemlerde daha çok yarasa bireyine uygulanarak, tabiatıyla tığ bunları artırarak Türkiye’nin ayrı ayrı yerlerinden bu bulguların ansız dönüşlerini almaya başlayacağız. Bunların ekolojik analizlerini akabinde ince vadeli kendisine ortaya koymuş olacağız.”
Ekolojik koşullarda uzunca yıllar değişik tehditleri bertaraf edebiliyor
Eldivan Keyif Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dr. Öğr. Üyesi Okan Ürker bile yarasaları incelerken farklı disiplinleri tıpkı araya getirdiklerini anlatım etti.
Halkalama çalışmalarının etraflı vadede izlem çalışmaları olduğunu, yarasalar özelinde dünyada etraflı yıllardır yapılan tıpkısı maharet olduğunu tamlayan Ürker, “Bu yılın başında Doğu Afrika ülkelerinden Ruanda’üstelik 40 yıl evvel halkalanmış ayrımsız yarasa bireyi ile biraz hafta ilk da Rusya’nın Sibirya bölgesinde 41 yıl evvel halkalanmış tıpkısı başka yarasanın bulunduğu kaydedildi. Bu büyüklüğünde hasis canlının 41 yıl boyunca doğada yaşayabildiğini, değişik alanları ayrımlı şekillerde kullanabildiğini ve bu büyüklüğünde ekolojik koşullarda uzun uzun yıllar boyunca değişik tehditleri dahi giderilmiş edebildiğini görüyoruz.” diyerek konuştu.
Türkiye’üstelik halkalama çalışmalarının bu yıl başladığını, geçmiş adına Köyceğiz Dalyan Özel Belde Esirgeme Bölgesi’ndeki Küçük Asya Sigala Ormanları’nda 6 bireyin halkalandığını aktaran Ürker, tahminî 5 sene evvel Bursa Uludağ’bile, Çanakkale’birlikte, Yozgat Çamlığı Milli Parkı’nda, Ankara Kızılcahamam Soğuksu Milli Parkı’nda yerleştirilen gece kuşu yuvaları üstünde bu çalışmaları yaptıklarını, ince yıllar bitmeme etmesi planlanan çalışmaları, yetiştirdikleri öğrencilerin sürdüreceğini dile getirdi.
İlk etapta 1500 yarasa halkalanacak
ÇAKÜ’nün yarasalar özelinde tafsilatlı vadeli etkisi olabilecek tıpkı çalışmaya mum tuttuğunu tabir eden Ürker, şunları kaydetti:
“Türkiye’üstelik 39 yarasa türümüz var. Bunlardan sadece biri kâr ile sönümsüz ve vücudunun iriliğinden yağlık halkalama yapılmayan ayrımsız yarasa türü olduğundan ülkemizde geriye kalan 38 türü halkalayabileceğiz. Biz birlikte 38 asıl odağında değişik habitatlarda, ahenktar kendisine izlediğimiz sahalarda daha evvelce yerleştirdiğimiz gece kuşu kutularında tüneyen bireylere ve kolonilere ya bile eğlenceli izlem ettiğimiz mağaralardaki kolonilere önceki etapta elimizde bulunan 1500 halkayı 1-2 yıl içerisinde takmış olmayı planlıyoruz. Devamında elde edilen verilerin analizine bakarak, halkalama programımızı uzun yıllar süresince devam ettireceğiz.”
