Osmanlı padişahlarına aile sahipliği yapan Edirne Bakir Sarayı’ndaki (Sarayı Cedide-i Amire) hafriyat çalışmalarında kule mescidine ulaşıldı.
Kültür ve Turizm Bakanlığının desteğiyle Trakya Üniversitesince (TÜ) düzenlenen hafriyat çalışmalarıyla sarayın aktarılma yüzüne çıkarılarak, ayağa kaldırılması hedefleniyor.
Kazılarda padişahların salat kıldığı mescide ulaşıldı ve konservasyon çalışmaları yapıldı.
Kazı Başkanı ve Trakya Üniversitesi Laf Tarihi Bölümü Akademisyen Doç. Dr. Gülay Apa Kurtişoğlu, AA muhabirine, padişahların namaz eylemek üzere kullandıkları alana ulaştıklarını ve bu alanda çalışmalar gerçekleştirdiklerini söyledi.
Osmanlı sarayında padişahların alay ve cuma namazlarını camilerde, sıra namazlarını ise sarayda cemaatle kıldığını tamlayan Kurtişoğlu, “Ara Sıra yatsı namazlarını bireysel kendisine da kılabiliyorlar. Bulunduğumuz kayran cihannümanın mescit bölümü. Yani padişahların namaz kıldıkları düz. Kule bünyesinde tek mescit mekanına rastladık. Bunun aksında benzeri çekmece elan var ama orada henüz benzeri mihrap bölümü bulgusuna rastlamadık. Zımnında buranın alelhusus padişahın namaz kılması üzere kural dışı mekan olduğunu düşünüyoruz.” dedi.
Kurtişoğlu, bu alanda 2015’te kazı çalışması gerçekleştirildiğini, mihrap buluntusu ortaya çıkınca himaye maksadıyla üzerinin kapatıldığını anlatım ederek, aradan teferruatlı antlaşma geçtiği üzere yeniden dulda çalışmaları boşaltmak üzere mihrabın bulunduğu alanı açtıklarını belirtti.
Alanı açtıklarında konservasyona gerekseme olduğunu gördüklerini dile getiren Kurtişoğlu, “Mihrabın lahzada birlikte geç dönemden eksik tür işlerini, duvardaki mermer taklidi süslemelerin geçici konservasyon çalışmalarını gerçekleştirdik.” diyerek konuştu.
Kurtişoğlu, alanda ayrımsız zamanda günahsızlık çalışmaları yaptıklarını söyledi.
“Icraat esnasında ortadaki mekanın bağırsak kısmını temizlediğimizde buranın tuğlalardan oluşturulmuş, köz kaldırmak için açılmış ayrımsız düzlük olduğunu ve ayrımsız zamanda müseddes tuğlalardan oluşan esasen doğu istikametindeki alandan bir bacanın yukarıya akıllıcasına çıktığını gördük. Kalıntıları günümüze kazanmış durumda.” ifadelerini kullanan Kurtişoğlu, bu amiyane kuyunun, içerisine köz konularak şehriyâr salat kılarken zemini teshin etmek için kullanıldığını düşündüklerini aktardı.
Gülay Apa Kurtişoğlu, padişahların cihannüma mescidinde ara namazlarını kıldığını değerlendirdiklerini sözlerine ekledi.
Edirne Eskimemiş Sarayı
1450’de temeli atık saray, Kanuncu Melik Süleyman döneminden itibaren sağlam haddinden fazla kat tamir gördü, bazı bazı da eklentiler yapıldı. Bazen padişahların saltanatları boyunca Edirne’ye on paralık gelmemesi nedeniyle kullanılmayan sarayda de tahribat başladı.
1752’deki balaban yer sarsıntısı ve 1776’daki yangınla tahribat süreci devam eden sarayın, 1827’de ayrımsız kısmı onarım edildi. 1829’da Edirne’yi karışma fail Rusların ordugah adına kullandığı saray, balaban zarar gördü.
Vali Hurşit Ciddi ve Hacı İzzet Kâmil zamanlarındaki tamir döneminde bir nice bina kurtarıldı ancak 1876-77 Zalim Savaşı’nda düşmanın şehre yaklaşması nedeniyle Babüssaade (Feyiz Kapısı) civarında yığılan cephane, düşman eline geçmemesi amacıyla patlatıldı, sarayın birçok yapısı üstelik bu patlamayla yıkıldı.
