Muğla’nın Milas ilçesinde, ısıl santrallere linyit sağlayan bölgede devam eden kazı bilimsel istirdat kazıları, 5 bin almanak tarihi dönem ile Karya medeniyetinin bilinmeyenlerini periyot yüzüne çıkarıyor.
İlçede evcil kaynaklarla neşelilik üretimi yapılan Yeniköy ve Kemerköy Termik santrallerine linyit sağlayan eroin sahasındaki arkeolojik icraat, yıl süresince devam ediyor. Çalışmalar, 5 bin yıllık sıra ve kültürel değerlerin ortaya çıkarılmasını sağlıyor.
Yeniköy Kemerköy Elektrik Üretim ve Tecim NAN (YK Erke) Istirdat Kazıları Ilmî Danışmanı Doç. Dr. Bekir Özer, AA muhabirine, çalışmaların, Firez ve Turizm Bakanlığı Firez Varlıkları Müzeler Genel Müdürlüğünün izni, YK Enerjinin desteğiyle yapıldığını anlattı.
Milas Müze Müdürlüğü başkanlığında sürdürülen istirdat kazılarının arkeolojik açıdan bereketli geçtiğini tabir eden Özer, “10 yılı fazla süredir devam eden istirdat kazılarında Erken Tunç, Geç Geometrik, Arkaik, Alışılmış, Helenistik, Roma ve Şark Roma dönemlerine tarihlenen değişik tiplerde mezarlar, zeytinyağı işlikleri, mimari yapılar, yevmi kullanma amacıyla eşyalar kabilinden kültürel değerlere ulaşıldı. Linyit çıkarılacak bilcümle alanlarda kazı bilimsel emek izinlerinin bulunması yardımıyla serbest alanlarda faaliyet icra imkanı buluyoruz. Bu çalışmalar neticesinde çokça birkaç arkeolojik bilgelik kâin Karya uygarlığı hakkında birçok veriye ulaştık.” dedi.
Özer, linyit sahalarında yıl boyu süren çalışmalarda bibi ezberi bozan verilere ve kültürel değerlere ulaştıklarını söyledi.
Karya Bölgesi’nin Bronz Çağı verilerinin oldukça zayıf olduğunu belirten Özer, şöyle konuştu:
“Tüm alanın kazı bilimsel namına taranması sonucunda milattan geçmiş 3 binden bugüne kadarki kültürel ve tarihsel süreçlerle ilişkili verilere ulaştık. Örneğin 3 bin sene önceki rustik iskân alanları, mezarlıklar, er çipo çağında yeniden tıpkısı alanların hangi ölçüde iskân gördüğü, ölü gömme geleneği, mezar mimarisi açısından toplumun alışkanlıklarının neler olduğu üstüne son rütbe teferruatlı bilgiye ulaştık. Bir zamanda mevcut koca kalıntıları ve mezarlardan sâdır buluntular bu yapılarda eğleşme eden Karya topluluğu hakkında bize balaban bilgiler sağladı. Bire Bir dönem, ‘Karya için biz hangi biliyoruz?’ dediğimizde, basit linyit sahalarındaki arkeolojik çalışmalar listenin başında yer alacak.”
Alanın haddinden fazla farklı dönemlerde iskan gördüğünün, kazıların sonucunda ortaya çıktığına bel fail Özer, şöyle bitmeme etti:
“Bu çalışmalar olmasaydı, biz linyit madeni alanlarını kazmıyor olsaydık, bu haber yığınından katiyen haberimiz olmayacaktı. Değişik dönemlerde insanların bu bölgedeki karye yerleşme alanlarında, çevresinde, nerelerde yaşamış olduklarından haberimiz olmayacaktı. Bundan ahir süreçte ego gelişigüzel eskimemiş emek alanının, bize yıpranmamış sürprizler sağlayacağını düşünüyorum. Hem çarkıt yılların verileri gine edecek ama bunun birlikte genişleyen yeni mücahede alanlarının kazı bilimi bilimine inanılmaz katkısı olacağını düşünüyorum. Bölgedeki Belentepe, Hüsamlar, Mengefe, İkizköy alanlarında yıl boyunca sürdürülen kazı bilimsel çalışmalarda, marifet insanlarından ve ön halkından oluşan 120 yabanlık istirdat kazısı ekibi, yıl boyu istihdam ediliyor.”
Eserler, Milas Harabelik Arkeopark Alanı’na taşınıyor
Özer, linyit sahasında çıkarılan ekin varlıklarının bilimsel tevsik ve restorasyon çalışmalarının arkası sıra aslına akla yatkın biçimde Milas Harabelik Arkeopark Alanı’na taşındığını kaydetti.
Şu asıl kadar 74 mezarın, 2 zeytinyağı işliğinin ve 1 Helenistik devir ev tabanının Milas Ören Arkeopark’a taşındığını ve sair buluntular üstünde çalışmaların sürdüğünü nâkil Özer, “Milas Ören Arkeopark ziyarete açıldığında, buraya gelenler Karya kültürünü, değişik dönemlerdeki iskân sistemlerini, tıpkı Karyalının hayatından kesitleri öğrenme fırsatına cemaat olacak.” ifadelerini kullandı.
