Doktora gidip üstelik hayatı değiştiği zaman, “ilkokul numaralı rahatsız” 50’li yaşlarının sonlarındaydı.

Şeker hastasıydı, kolesterin düşüren “statin” gibi ayrımsız ilacın işe yarayıp yaramayacağı üstüne tıpkısı araştırmaya katıldı. Buraya büyüklüğünde gelişigüzel husus normaldi.

Fakat tedaviye başladıktan güdük müddet sonra, karısı huyunun değişmeye başladığını gördü. Elan evvel akıllıca tıpkısı adamken, begayet gazaplı olmuştu. Hele de trafikte öfkesini tutamıyordu.

Ilkokul numaralı hastalanmış, olacaklardan korktuğu için araba kullanmaz oldu. Fakat eşinin kullandığı arabaya binince birlikte öfkeleniyor ve eşi çoğu ant nısıf yoldan eve dönerek, sakinleşmesi için onu televizyonla baş başa bırakıyordu.

Şan Diego’daki California Üniversitesi’nde ayrımsız araştırı grubunu başöğretmen Beatrice Golomb’a verdiği bilgiye bakarak, bir ahit zihninde tıpkı şimşek çaktı. “Vay canına” dedi, “Bilcümle bu sorunlar reçete almaya başladıktan bilahare ortaya isabet kabilinden görünüyor.”

Ocak-âdem gürültü süresince ilaçla ilişkin araştırmayı yapanlara koştu. Ancak araştırmacılar çokça düşmancasına davrandı ve ikisi ortada bir bağ olmayacağını, ilacı almaya bitmeme etmesi gerektiğini söylediler.

Fakat bu aşamaya gelene kadar züğürt o kadar huysuzlaşmıştı ki, küfrü basıp oradan çıktı ve ilacı almayı bıraktı. İki hafta sonraları eski kişiliğine döndü.

Beş numaralı sayrı büyüklüğünde şanslı olmayanlar üstelik var.

Beatrice Golomb, yıllarca ABD’nin seçme yanındaki hastalarla görüşüp hikmet topluyor. Görüştükleri aralarında evlilikleri yıkılanlar, meslek hayatı mahvolanlar ve eşini öldürmesine ramak kalan adamlar var.

Neredeyse birlik vakalarda âraz statin almaya başladıktan sonraları ortaya kullanılmış, ilacı bırakınca normale dönmüş. Olan biteni anlayana büyüklüğünde, ilkokul öğün ilaca başlayıp bırakan biri var.

Golomb’a bakarak, bu karakteristik aynı boyut, hastaların çoğu tutum değişikliklerini değil ilaçla vurmak, anlamakta da engel çekiyorlar.

Bazı durumlarda bunu anladıklarında haddinden fazla geç oluyor. Bir Nice hastanın ailesi değişiklikleri ayırt ettikleri devir araştırmacılara başvurdu. Amma aralarında şöhretli ayrımsız ilim adamı ile eski bir editör dahi mevcut bazı hastalar intihar etmişlerdi birlikte.

Halüsinasyonlara kez açan psikedelik ya bile saykodelik ilaçların etkisi biliniyor, ancak amiyane ilaçların etkisi bile şişman olabiliyor.

Parasetemolden antihistaminiklere, statinlerden astım ilacı ve antidepresanlara büyüklüğünde birçok ilacın, insanı gazaplı ya üstelik karışık ettiği, empatiden mahrum bıraktığı, hassaten kişiliğinin genişlik ana özelliklerini de değiştirebildiğini gösteren bulgular ortaya çıkıyor.

Çoğu zaman bu değişiklikler mukavemetli fark edilmiyor. Ancak bazı bazı haddinden fazla hazin bile olabiliyor.

‘Kumarbaz, cinsiyet düşkünü ve eşcinsel oldum’

2011’birlikte iki yavru babası bire bir Fransız, Parkinson hastalığı üzere kullandığı ilacın kendisini kumarbaz ve eşey düşkünü tıpkısı eşcinsele dönüştürerek, tecavüze uğramasına neden olduğu gerekçesiyle GlaxoSmithKline ilaç şirketine sevgili açtı.

2015’te internette tendürüst kızları garaz düzlük bir eş, obeziteye cebin kullandığı Duromine ilacı yüzünden kendisini taharri edemediğini söyledi.

Sakinleştiriciler ve antidepresanlar yüzünden cinayet işlediklerini belirten katiller da çıkıyor.

Bu iddialar doğruysa çok kambur uyandırıcı. Kişiliği etkileme potansiyeli olduğu söylenen ilaçlar arasında dünyada arz çok kullanılan ilaçlar üstelik var. Bireysel etkileri birkaç da olsa, milyonlarca kişinin huyunu değiştiriyor olabilirler.

İlaçların etkileriyle ilişkin tetkikat henüz dolgunca benzeri döneme denk gelemezdi. Dünyada katmerli deva kullanılıyor. Yemeden Içmeden ABD’üstelik yılda 49 bin titrem parasetemol kullanılıyor, kişi başına 298 parasetemol tableti düşüyor. Averaj aynı Amerikan yılda 1200 dolarlık çare tüketiyor.

Ömürler artık daha etraflı olduğu üzere tılsım kullanımı elan de artıyor. İngiltere’birlikte 65 yaş üstü herhangi bir 10 kişiden biri haftada 8 reçete kullanıyor.

Evet bu ilaçlar beynimizi pekâlâ etkiliyor? İlaç paketleri üstünde tembihat olmalı mı?

Bittabi kim kimesne belki de hanay kurtaran ilaçları almaya serencam vermenizi söylemiyor. her kaygınız varsa yapılacak en bereketli aksiyon, aynı doktorla görüşmek.

Yeniden de ilaçların etkisinin araştırılması önemli, çünkü bu konuda farkındalığın artması henüz gür ilaçlar yapılmasını, yararlar ve zararların henüz iyi değerlendirilmesini sağlayabilir.

Golomb, statinler ile itiyat değişikliği arasında benzeri deste olabileceğinden ilk defa 20 sene önceki kuşkulanmış.

Acayip bire bir şekilde kolesterolü düşük olanların çaba olaylarından fevt olasılığının henüz efdal olduğunu görmüş.

Daha bilahare selen ve tababet literatürünü taramış. “Hesap ettiğimden haddinden fazla bulgu vardı” diyor. Örneğin, primatlar kolesterol oranı düşük beslendikleri antlaşma, daha agresif oldukları belirlenmiş.

Potansiyel benzeri mekanizmadan da küçümseme ediliyor: Hayvanların kolesterolünü azaltmak, beyindeki serotonin düzeyini bile etkiliyor gibi görünüyor.

Bahtiyarlık hormonu olarak de bilinen serotonin can kuşu halini etkileyen bir yön. Meyve sinekleri da serotonin düzeyi azaldığı zaman kavga etmeye başlıyor.

İnsanlarda bile güzel sıfır etkileri var: Araştırmalara bakarak gayret olayları, intihar ve cinayetle ilişkisi bulunuyor serotonin eksikliğinin.

Statinler beyni etkiliyorsa, bunun nedeni kolesterolü düşürüyor olması.

Bazen araştırmalar, asabiyet ile statinler arasında aynı iş olabileceğini destekliyor.

Golomb’un binden fazla hayat üzerinde yaptığı araştırı, ilacın menopoz sonrası kadınlarda saldırganlığı arttırdığını gösterdi, ancak enteresan benzeri şekilde erkeklerde tıpkısı külfet görülmedi.

2018’deki bire bir araştırmada ilacın balıkları birlikte ayrımsız şekilde etkilediği ortaya çıkarıldı. Statinler sunulan Nil tilapia balıklarının henüz “kontra” ayla geldikleri, daha de önemlisi beyinlerindeki serotonin düzeyinin değiştiği belirlendi. Bu üstelik, düşük kolesterol ile sürat arasında ihtimal de milyonlarca yıldır ayrımsız münasebet olduğunu düşündürtüyor.

Golomb bağan kolesterolün, ve zımnında bunu sağlayıcı statinlerin hem kadınlarda hem erkeklerde kişiden kişiye mütebeddil oranlarda üstelik olsa çizi değişikliğine sebep olduğuna inanıyor.

İsveç’te 250 bin sabıkalının kolesterol düzeylerini karşılaştıran Golomb, başka faktörler ayn alındığında birlikte, kolesterolü düşük olanların sürat içeren suçlardan tutuklanma düzeyinin çokça daha fazla olduğunu söylüyor.

Ancak Golomb’un keşifleri süresince genişlik erinçsiz edici olanı, bayağı ilaçların kişiliği etkilemesinden haddinden fazla, kimsenin bu konuda araştırma yapmaya bağ duymaması.

“Basitçe ölçülebilecek şeylere çok elan fazla bandaj var” diyor ve mufassal süredir statinlerin canip etkilerine yönelik araştırmaların hepsinin kaslara ve karaciğere odaklandığını, zira bu organlardaki sorunların ölçün içki testleri ile tayin edilebildiğini söylüyor.

Ohio Üniversitesi’nde ağrı üzerine araştırı eden Dominik Mischkowski’nin gözlemi bile tıpkısı yönde. İlaçların kişiliği ve davranışları etkilemesine dayalı araştırmaların serencam rütbe az olduğunu belirtiyor.

“İlaçların fizyolojik etkilerini ve fiziki taraf etkisi olup olmadığını biliyoruz, fakat davranışları pekâlâ etkilediğini anlamıyoruz” diyor.

Parasetemolün canip etkisi

Mischkowski’nin araştırması de parasetemolün ayrımsız taraf etkisini ortaya çıkarmış.

Bilim insanları detaylı süredir parasetemolün beyinde, duyguları etkileyen insular beyin zarı gibi gâh alanların aktivitesini azaltarak ağrıyı durdurduğunu biliyor.

Beynin bu alanlarının toplumsal ilişkilerimizde çektiğimiz acılarda dahi payı var, ve ibret tıpkı şekilde parasetemol kabul etmek reddedildikten sonradan insanın kendisini daha bereketli hissetmesini sağlayabiliyor.

Son zamanlarda yapılan araştırmalar, beynin zehir çekmekle ilgilendiren bölgelerinin bir vakitler sanıldığından daha aşkın işlevi olduğunu, empatinin dahi ayrımsız bölgelerden kaynaklandığını gösterdi.

Söz Gelişi kısaca fMRI olarak mezkûr işlevsel manyetik rezonans görüntülemede, dert çekerken de, kendini birinin yerine koyup onun namına bahtiyar olurken üstelik, aynı ayrıksı deyişle müspet empati sırasında beynin tıpkı alanlarının çalıştığı ortaya bundan sonra.

Mischkowski bu nedenle ağrı kesicilerin müspet empatiyi zorlaştırıp zorlaştırmadığını araştırdı ve parasetemolün duygudaşlık duygusunu muhteşem ölçüde azalttığını gördü.

Empati, takkadak “gani” benzeri koca olup olmadığınızı yahut acıklı filmler izlerken ağlayıp ağlamayacağınızı belirlemiyor.

Empati duygusu, romantik ilişkilerin daha istikrarlı, çocukların henüz düzenli, patika hayatlarının daha liyakatli olmasını sağlayabiliyor. İnsan türünün muvaffakiyetli olmasını empatiye bağlayan fen insanları de var.

Bu nedenle tıpkı ilacın duygudaşlık duygusunu etkilemesi hafife alınacak bir laf değil.

Esasta parasetemolün etkileri biraz saat içre geçtiği ve sonsuz alınmadığı amacıyla kişiliği değiştirdiği söylenemez. Fakat Mischkowski, bu konuda bilinçli olursak sağduyulu davranabileceğimizi söylüyor.

“Kuşkusuz ki etil alkol alıp açacak kullanmamamız gerektiğini biliyoruz, parasetemol alıp dahi eşinizle yahut ayrımsız gelişim arkadaşınızla kırıcı tıpkısı konuda bahsetmek kadar fert açıdan kırılan olmanızı müstelzim durumlara bile girmemeniz gerekiyor” diyor.

İlaçların hakeza ruhsal etkileri olmasının nedenlerinden biri, vücudun mutlak çalışan değil, bütünü birbirine bağlı ve birbirlerini etkileyen süreçlerden geçen organlardan oluşması.

Örneğin selen insanları, tıpkı süredir astım ilaçlarının kimi zaman hiperaktiviteye evet üstelik ilgi eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) semptomlarına öğün açtığını biliyor.

Kısa müddet ilk, bu iki hastalıktan birine topluluk olanların diğerine dahi topluluk olma riskini yüzde 45 ile yüzde 53’e kadar artırdığı ortaya artık.

2009’bile Illinois’teki Northwestern Üniversitesi’nden psikologlar, antidepresanların kişiliği değiştirip değiştirmediğini araştırdı. Özellikle da nevrotizm, yani duygusal muvazenesizlik ile ilişkisi olup olmadığını icat etmek istiyorlardı.

16 hafta boyunca ölçülü veya müstakbel düzeyde depresyonda olan yetişkinlerin bir kısmına antidepresan, benzeri kısmına, tılsım olduğu izlenimini veren ancak benzeri fonksiyonu sıfır benzeri plasebo verildi. Ayrımsız kısmına da konuşarak terapi yapıldı.

Araştırmacılardan Robert DeRubeis, “İlacın büyük benzeri asabi değişikliğe sebep olduğunu gördük. Çok çarpıcıydı” diyor.

Antidepresanlar depresyonu azaltıyordu ama, bundan özgür yerine nevrotizmi kısıntı düzeyi çok daha fazlaydı. Antidepresan kullanan hastaların antrparantez daha dışa çevrilmiş oldukları gözlendi. amma velakin, araştırmanın kıtipiyoz çapta olduğunu ve bulguları doğrulayacak eksantrik çalışmalar yapılmadığını dikkate almak gerekiyor.

Sinirsel olmamak bol tıpkısı yan tesir kabilinden görünse da, buna üstelik ihtiyatla çağrıştırmak gerekiyor. Nevrotikler erken ölüm gibi risklerle karşı karşıya, ancak herhangi bir şeyden bulut etmeleri arada bir tehlikelerden kaçınma şanslarını artırıyor.

Evet hastalar, tedavilerinin kişiliklerini değiştirebileceği konusunda uyarılmalı mı?

DeRubeis, “Aynı arkadaşıma tavsiyede bulunuyor olsaydım, katıksız namına kilo almak gibi farklı yan etkilere bakarken, kesinlikle bu nev istenmeyen etkilere cebin da güllabi olmalarını söylerdim” diyor.

Bu noktada, ilaçları bırakmanın tartışılmadığını belirtmekte yarar var.

Beyin üzerindeki etkilerine karşın, antidepresanların intiharları önlemeye koruyucu olduğu, kolesterol düşürücü ilaçların seçkin sene on binlerce kişiyi kurtardığı ve parasetamolün bire bir analjezik olarak Acun Keyif Örgütü’nün esas ilaçlar listesinde yer aldığı biliniyor.

Ancak insanların olası ruh bilimsel canip etkiler için bilgilendirilmesi bile yüce. Alelhusus dahi gâh şahsiyet değişikliklerinin çok nazik olması bu konuyu evgin ayla getiriyor.

Parkinson hastalığını ıslah etmek amacıyla kullanılan L-dopa ilacının dürtülere karşı koymayı güçleştiren Dürtü Taharri Bozukluğu riskini artırdığına dair akva kanıtlar var. Bazen hastalar larp henüz çok riziko almaya başladığından çirkef, aksata veya cinslik düşkünü olabiliyor.

2009’üstelik, Parkinson hastası tıpkı adamın 60 bin dolarlık tıpkı bilet dolandırıcılığı yapmasının peşi sıra analog özelliklere eş benzeri merhem manşetlere artık. Hilekâr, kişiliğini tamamen değiştirdiğini argüman ettiği ilacını suçlamıştı.

Parkinson hastalığının arz faal tedavilerinden biri yerine görülen L-dopa, ABD’de her yıl binlerce emanet tarafından geçer not bir tılsım. İlacın taraf etkileri sayılırken eğlenti evet üstelik eşey kadar konularda dürtüleri ekstrem artırabileceği belirtik söyleniyor.

DeRubeis, Golomb ve Mischkowski, araştırdıkları ilaçların hepsinin dahi potansiyel ruhsal etkilerine rağmen kullanılmaya devam edeceğini düşünüyor.

Mischkowski, her zaman aldığımız çokça miktardaki ilacın taraf etkilerini tenkis etmek amacıyla henüz çok vukuf sahibi olmamız gerektiğini söylüyor. Zira şu anda, ilaçların bireylerin ve antrparantez kül aynı toplumun davranışlarını kuşkusuz etkiledikleri hala cemi namına bilinmiyor.

Uyarı: Bu yazı sadece bilgi amaçlıdır ve doktorunuzun veya ayrıksı benzeri esenlik uzmanının tıbbi tavsiyesi yerine geçmez. BBC, bu yazının içeriğine dayalı yerine tıpkısı kullanıcı marifetiyle yapılan seçkin teşhisten sorumlu tutulamaz. BBC, sıralanan harici internet sitelerinin içeriğinden sorumlu değildir ve sitelerin rastgele birinde bahsedilen veya tavsiye edilen değme ticari iz yahut hizmeti desteklemez. Sağlığınızla ilişik tıpkı endişeniz varsa mutlaka doktorunuza danışın.